کد مطلب:14066 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » احكام

به چه دليل شناخت زمان و مكان در صدور فتوي ملاك است؟

زمان و مكان در موضوع احكام و يا به تعبير دقيقتر در مصاديق موضوع حكم، تأثير گذار بوده و به اصطلاح موضوعساز هستند. كه به تبع آن، حكم يا احكام جديدي را ميطلبد. پس در واقع تغيير شرايط زماني و مكاني، موجب تبدّل موضوع شده و به تبع آن، احكام جديد متناسب با آن مورد نياز ميشود.

به دليل نقش تعيين كننده زمان و مكان در صدور فتوا است كه امام راحل (ره) به طور مكرر در پيامهايشان اين مسأله را مطرح كرده و از مجتهدان خواستهاند كه به اين مهم در صدور فتوا توجه كافي مبذول دارند. ايشان در فرازي از پيامشان خطاب به شوراي نگهبان ميفرمايد:

»تذكري پدرانه به اعضاي عزيز شوراي نگهبان ميدهم كه خودشان قبل از تصميمگيريها، مصلحت نظام را در نظر بگيرند؛ چرا كه يكي از مسائل بسيار مهم در دنياي پرآشوب كنوني، نقش زمان و مكان در اجتهاد و نوع تصميمگيريها است.«

{P - صحيفه نور، ج 21،ص 61 ،سازمان مدارك انقلاب اسلامي، 1369 شمسي. P}

به عنوان نمونه، پياده رفتن به سفر حج، در گذشته امري عادي و موجب افتخار بود اما امروزه و در شرايط زمان و مكان كنوني با دشواريهايي مواجه است كه موجب حرج ميشود و لذا جايز نيست. يعني موضوعي كه در گذشته يك حكم داشت. اكنون حكم ديگري پيدا كرده است. يا، سجده بر چيزهاي خوردني جايز نيست؛ اما اگر در زمان و مكاني ديگر آن چيز مأكول غير مأكول قلمداد شود، به فتواي بسياري از فقها ميتوان بر آن سجده كرد؛ و موارد فراوان ديگر.

{P - براي تحقيق بيشتر، از جمله ر.ك: مجموعه مقالات مربوط به كنگره بررسي مباني فقهي حضرت امام خميني، »نقش زمان و مكان در اجتهاد« به ويژه جلد 2، مقاله »نقش زمان و مكان در اجتهاد«، عباس ظهيري ص 431 - 427، مؤسسه چاپ و نشر عروج، زمستان 1374. P}